Bebek ve uyku üzerine

Kolik
Üç aylığın altındaki bebeklerde görülen aşırı ağlama çoğu zaman kolik olarak değerlendirilmez. Kolikli bebek tanımı genelde dizlerini karnına doğru çektiğinizde acı çekip ağlayan, karnı şişen ve oldukça gürültü yapan bebekler için kullanılır. Bu uzun ağlayışlar genelde öğleden sonra geç saatlerde ya da akşamın ilk saatlerinde görülür ve bir başladı mı saatlerce sürebilir. Sağlık uzmanları kolik konusunda ikiye bölünmüştür. Bazıları koliğin varlığına bile inanmaz. Diğerleri ise, gelişmemiş sindirim sisteminin ve bağırsaklardaki ağrının ağla­ma ve karındaki şişmenin nedenleri olduğuna inanmaktadır.

Bebeğin ihtiyaçları giderilirse (beslenme, altının değiştirilmesi, emzik verilmesi) bunlar, bebeği sakinleştirecektir. Bu bebeklere gü­nün sonunda içlerindeki gerilimi boşaltmaları için fırsat verilmesi gerekir.

Eğer bebek kolay rahatlatılmıyorsa, 1520 dakika ağlamasına izin verin. • Hala rahat değilse, hafif ve sakin bir şekilde onunla konuşarak nazikçe bir kez daha onu besleyebilirsiniz. Aileler zıplayarak ya da benzer bir şekilde bebeği uyararak onu sakinleştirmekten kaçınmalıdır. Eğer hassas denemeler işe ya­ramazsa, bebeğin 1530 dakika ağlamasına izin vermeliler.

Bebeklerin iki üç kolik dönem süresinde rahatsız etmeden ağla­malarına izin vermek tansiyonu düşürür. Bir iki gün içinde, ağlama­nın yoğunluğu düşecek ve bebek daha rahat uyuyacaktır. Kolikle baş edebilmek için bebek iyi beslenmeli, temizlenmeli ve kurulanmalıdır. Bebek sıkı sarılmalı ama aşırı sarılmamalıdır. Aynı uygulama aşırı yorgun bebekler için de geçerlidir.

Tedavi
Normalde kolik üç ay içinde yok olur. Kolikli bir bebekle uğra­şan aileler için durum gerçekten üzücüdür.

Kolikli bebeği olan birçok ailenin kabul edeceği gibi, kolik üç ay içinde yok olur ama ne yazık ki, uyku sorunları yok olmaz. Bebeği sakinleştirmek için yapılan sallamalar, kucaklamalar genelde bebe­ğin yanlış uyku programlarına girmesine yol açar. Akşam yatma)1) reddeder ve gece birkaç defa uyanır. Her uyandığında emzirilmeyi, kucaklanmayı ya da sallanmayı bekler. Bu sorun aylarca hatta yıllar­ca sürebilir.

Kolikli bebek ile nasıl uğraştığım konusunda çok fazla soru alıyorum. Dürüst olmak gerekirse, bakımına yardımcı olduğum yüzlerce bebeğin hiçbiri kolikten şikayetçi olmamıştır. Beslenme ve uyku düzenlerini daha ilk günden itibaren düzenlediğim için böyle bir sorunla karşılaşılmamıştır. Eğer bebeğinizin hiçbir zaman aç kal­mayacağı ve aşırı yorgun olmayacağı bir program kurarsanız, kolik ortaya çıkmayacaktır. İlk kitabımın yayınlandığı günden beri, binlerce ebeveyn kolik konusunda tavsiye almak için benimle iletişime geçti. Tavsiyem hep aynı oldu: Doğru beslenme, uyku ve uyarılma düzeni sağlayan bir ru­tin. Böyle bir rutin örneği için yaşa uygun bölümlere bakabilirsiniz.

Akşam aşırı ağlama veya kolik sorunları için birçok farklı neden vardır. Bebeğiniz her akşam saatlerce ağlıyorsa, aşağıdaki nedenler­den bir ve birkaçı yüzünden olabilir. Bütün bu olası nedenleri orta­dan kaldırarak ve bebeğinizin yaşına uygun rutin programı uygula­yarak bu aşırı ağlamalardan kurtulabilirsiniz.

Memeden beslenen çoğu bebek anne sütü yetersiz olduğu için rahatsız olur. Akşam beslenmelerinden sonra ya mama ya da memeden boşaltılmış süt ile bebeğe takviye yapmanızı tavsiye ederiz. Eğer bunu yaptıktan sonra bir gelişme varsa, yetersiz anne sütünün sorunun temeli olduğu görülecektir. Az anne sütünün memeden emzirmeyi bırakmanızla sonuçlanacak uzun süreli bir sorun olmasını engellemek için memenizden süt boşaltarak süt miktarını arttırın.

Hem memeden hem de şişeden beslenen bebekler öğleden sonra saat 2.15'ten daha geç emzirilmemelidir. Böylelikle saat 5/6.15 gibi gerçekten iyi şekilde beslenmiş olurlar. Talebe göre beslenen bebekler koliğe daha eğilimlidir. Bebeğiniz bu kitabın sonraki bölümlerinde tavsiye edilen zamanlarda besle­nene kadar öğünler arasındaki zamanı yavaş yavaş arttırm. Sabah geç saatlere kadar uyumalarına izin verilen bebeklerin akşam 7'de uykuya yatmaları mümkün değildir. Bebeğiniz gece kaçta uyursa uyusun, onu sabah saat 7'de kaldırın. Her beslenmede ağlayan ve sırtım ortaya doğru kıvıran be­bekler reflüden şikayetçi olabilir. Bu yüzden doktorunuza da­nışınız.

Aşırı yorgunluk ve aşırı uyarılma
Yatmadan önce aşırı uyarılma bebeğin aşın yorulmasına neden olabilir. Banyodan önce, bir şeyleri aşağı yukarı sallamaya başla­yın. Yüksek ses ya da heyecan verici oyunlardan kaçının. Bebe­ğiniz rutine oturduğunda, bir kişinin banyo, beslenme ve uykuya yatırma işlemlerini yapması daha iyi olur. Bebekle ilgilenen kişi­nin sürekli değişmesi huysuz bir bebeği daha da körü yapacaktır. Aşırı yorgunluk çoğu bebeğin akşam yerine yerleşmemesinin ana nedenlerinden biridir. Gün boyunca hafif uykuları kesilen bebekler aşırı yorgunluğa daha çok eğilimlidir.

Süt boşaltma
Her zaman memeden emzirmenin ilk haftalarında az bir miktar süt boşaltmanın memedeki az süt miktarını arttıracağına inanmı­şımda". İlk kitabımda yer alan rutini takip eden annelerden aldığım iletiler bunun doğruluğunun kanıtıdır. Daha ilk günlerde bu rutini takip eden bu anneler çok hızlı bir şekilde memedeki az süt sorunu­nun üstesinden gelip, düzenli bir beslenme modeline girmiştir. Be­bekleri her birkaç haftada büyüme atakları gösterdikçe, rutin sağlam kalmıştır çünkü sabah erken emzirmelerinde daha az süt boşaltarak arttınlan iştah hemen doyurulabilmiştir. Bu bebekler düzenli bir şekilde kilo almış ve son beslenmeden sonra daha uzun uyumaya başlamışlardır.

Ne yazık ki, bu rutinleri takip edip, süt boşaltmayan anneler be­bekleri büyüme atakları gösterip, ekstra süte ihtiyaç duyduklarında sorun yaşamışlardır. Bu anneler memelerindeki sütü arttırmak için iki üç saatte bir beslenme düzenine geri dönmek zorunda kalmış­lardır. Hatta gecede iki kez bebeği beslemek zorunda olmuşlardır. Bu beslenme modeli sürdürülmesi güç bir rutindir. İki saatte bir besleme bebeğin beslenirken uyuması sonucunu getirmiş ve bu da yanlış uyku düzenine yol açmıştır. Süt boşaltmak memedeki düşük süt miktarını arttırmanın mükemmel bir yoludur. Eğer daha iik günlerden itibaren yapılırsa, memedeki az süt miktarı ile ilgili sorundan kurtulmuş olacaklardır.

Daha önce süt boşaltmada sorun yaşadıysanız, dert etmeyin. Rutin olarak gösterdiğim zamanlarda süt boşaltmak işinizi daha da kolaylaştıracaktır.

Süt boşaltmak için en iyi zaman sabahtır. Sabahları meme ge­nelde doludur. Eğer daha ilk emzirmenin başında süt boşaltma yapılırsa bu iş daha da kolaylaşacaktır. Ya bebeğinizi besleme­den önce tek memenizdeki sütü boşaltın ya da bebeğinizi bir memenizden emzirirken, sonra bebeğinize kalan emzirmeyi sunmadan önce ikinci memenizden süt boşaltınız. Bebek di­ğer memeden emerken, boşaltmayı yapmak bazı anneler için daha kolaydır.

İlk günlerde, sabahleyin en az 15 dakika 6090 mi süt boşalt­manız gerekir. Akşamları ise bu süre 30 dakikaya çıkabilir. Boşaltma zamanlarında sakin ve rahat olun. Buna yaptıkça alışacaksınız ve sizin için oldukça kolaylaşacaktır. Genelde ilk ayın sonunda, çoğu anne sabahları beş dakikada 6090 mi süt çıkartmaya başlar ve akşam 10'da 10 dakikada 180 - 240 ml süt çıkartabilir hale gelir.

Hastanelerde kullanılan tarzda elektrikli dayanıklı süt boşalt­ma makinesi ilk günlerde işinize çok yarar. Bu makinelerin emme gücü bebeğin emme ritmine göre ayarlanmıştır ve süt akışını kolaylaştırır. Eğer her iki memeyi akşam saat 10'da bo­şaltıyorsanız, her iki memenin aynı anda boşaltılmasını sağla­yan bir alet almanız sizin için daha iyi olur. Zamandan kazan­mış olursunuz.

Bazen memelerin daha az süt ürettikleri akşamları süt boşalt­mak daha yavaştır. Rahatlatıcı sıcak bir banyo veya duş süt akışını arttıracaktır. Ayrıca emzirme öncesinde ve esnasında hafifçe memeye masaj yapmak da iyi olur.

Bazı anneler bebeklerinin resimlerini yanlarında tutmalarının daha yardımcı olduğunu düşünür. Bazı anneler ise süt boşal­tırken ya televizyon seyreder ya da sohbet ederler. Hangisi si­zin için iyiyse onu yapın.

Sabah erken kalkış
İlk birkaç ay sabah erken kalkışlarla ebeveynin baş etme duru­munun bebeğin erken kalkan bir bebek olup olmayacağını belirleye­ceğine inanıyorum. Bütün bebek ve çocuklar gece saat 5 ile 6 arasın­da hafif bir uyku içindedir. İlk haftalarda, gece saat 2 ile 2.30 arasında uyanan ve emzirilen bir bebek saat 5 ile 6 arasında bir daha uyanır ve emzirilmek ister. Bazı bebekler bu beslenmeden sonra bir saat daha uyumak için uykuya dalar fakat çoğu öyle değildir.

Bazı bebeklerin uykuya dalmamasımn ana nedenlerinden biri bu öğünün sabaha yakın bir saate olmasıdır. Aileler bu öğünü gün­düz öğünü gibi düşünürler ve bebek aşırı uyarılır.

Her zaman sabah 7den önce kalkan bebeklere sanki gece uyan­mışlar gibi davranıyorum ve ona göre emziriyorum. Eğer bebeğin emzirilmeye ihtiyacı varsa, bunu çabuk bir şekilde ve sessizce halle­derim. Aydınlatma için hafif bir ışık kullanırım ve göz temasına gel­meden sessizce hallederim. Bebeği her zaman 77.30'a kadar uykuya yatırırım (sadece 1015 dakika uyuyacak olsalar da). Bu zamanlarda mümkün olduğu her sefer altım değiştirmekten kaçınmaya çalışırım çünkü bu genelde bebeğin uyanmasını sağlar.

Bebek gece 3 ile 4 arasında uyandığında ve beslendiğinde, saat 6da uyanması genelde açlık ile ilişkili değildir. Ailelere bebeklerinin uykuya yatırmalarım tavsiye ettiğim tek zaman budur. Bu aşamada en önemlisi hızlı bir şekilde bebeği uykuya yatırmaktır (bu, saat 7'ye bebeği kucaklamak ve bebeğe emzik vermek anlamına gelse de).

Aşağıda altı ayiık bebeklerde görülen erken kalkışın ana neden­leri ver almaktadır:

Açlık bebeklerin erken kalışlarında her zaman ilk neden ol­muştur. İki aylığın altındaki bebeklerde gecenin ortasında az emzirilmesi çoğu zaman ana sebeptir. Aileler çoğu zaman be­beklerini gecenin ortasında az besleyip, beslenme rutininden kaçınmayı düşünür. Gecenin ortasında yapılan emzirme be­bek en az bir hafta sabah 7'ye kadar mutlu bir şekilde uyuya­bileceğini gösterene kadar azaltılmamalıdır. Daha sonra, saat 7'ye kadar uyuması ve kilo alması koşuluyla verilen miktar yavaş yavaş düşürülebilir. Gecenin çoğu zamanında uyuyan ikidört aylık bebeklerde, akşam 10'da yapılan beslenme çoğu zaman erken uyanmanın sebebidir ve bebeğe emzirmede daha fazla süt verilmelidir. Memeden beslenen bebekler eğer her iki memeyi de boşaltıyorlarsa, bu bebeklere ekstra boşaltılmış süt ya da mama verilebilir.

Bebeğinizin akşam 10 beslenmelerini azalttığınızda, akşam saaf 7 öğününde yemek için yeteri kadar almadığından sabah erken kalkmaya başlayabilir. Mama ile beslenen bebeklerin bu öğünde en az 30 ml'e ihtiyacı vardır. Memeden beslenen be­beklerde eğer bebek her iki memeyi de boşaltıyorsa ya meme sütü ile va da mama ile takvive edilmeleri önemli olabilir.

İlk iki üç ay boyunca, bebeği en az bir saat, saat 10 beslen­mesinde tamamen uyanık tutmak önemlidir. Bebek en az bir hafta sabah 7de düzenli bir şekilde uyumaya başladığında, ak­şam saat 10'da uyanık olduğu zaman yavaş yavaş kesebilirsi­niz. Sabah 7'ye kadar uyumaya devam etmesi koşuluyla her üç gecede bir 10 dakika kesmek erken kalkmaya son vermemesi­ni sağlar. Bebek dört ayın üzerine çıktığında akşam saat 10'da daha az süt alır, sadece 20 dakika uyanık kalır, katı yiyecekler iyi ayarlandığında bu uyanma zamanı azaltılabilir. Saat 10'da emzirme azaltıldığında, bebeğinizi akşam saat 7'ye kadar uya­nık kalmaya özendirmek önemlidir.
Açlığın yanında, perdelerin etrafındaki ışık ya da perdenin üs­tündeki aralık, erken kalkmak için bir neden oluşturur. Araş­tırmalara göre, beyindeki kimyasallar karanlıkta farklı çalışır ve uyumaya hazırlar. £n ulak bir ışık huzmesi bile saat 5 ile 6 arasındaki hafif uyku sırasında bebeğin uyanması için yeter­lidir. Işığın içeri sızmasını sağlayan kapının altındaki büyük aralıklar bile bir sorun yaratabilir.

Yatak örtüsünü üzerinden atması da altı aylıktan küçük bebek­lerin erken uyanması için bir neden oluşturur. Bu yaşın altın­daki bütün bebekler iyi bir şekilde sarıldığında rahat uyurlar.

Örtü karyolanın genişliğince uzunlamasına serilmelidir ve en uç taraftan minimum 20 cm, en yakın taraftan da minimum 10 cm katlanmalıdır. Ayrıca küçük bir el havlusunu rolü yapıp, yakın taraftan direk ve şilte arasında aşağıya doğru itmenizi tavsiye ederim. Karyolada yolunu bulup, örtüden kurtulan be­beklerin hafif, yüzde yüz pamuktan uyku tulumunda uyuması daha iyi olur. Ayrıca yukarıda anlatıldığı gibi sarılmalıdırlar. Hava durumuna göre, çarşaflar da gerekli olabilir.

Bir - Dört Aylık Bebekler Ne Beklemeli
Bebek bir aylık olduğunda, daha tahmin edilebilir bir beslen­me ve uyku düzeni ortaya çıkar. Uyanık olduğunda daha fazla işaret gösterir ve daha uzun uyanık kalmaya çalışır. Bir saat uyanık kalan bebekler normalde bu aşamada bu süreyi bir buçuk saate çıkartır­lar. Bebeklerin çoğu gündüz uykusundan kesinti yapar ve gün için­deki kısa uykular daha tahmin edilebilir bir hal almış olur. Bir dizi kısa uyku ve daha sonra uzun bir uyku... Bebek daha büyük besinler alabilir ve böylelikle beslenme aralıkları daha da uzayabilir. Ayrıca 24 saat içinde daha uzun süre ayakta kalabilir. Eğer gündüz uyku ve beslenmesini düzenliyorsanız, bunu son akşam besininden itibaren yapmalısınız. Eğer hala talebe göre bebeğinizi besliyorsanız, şimdi bir programa geçmenizin zamanıdır.

Dört aylık olduklarında, bebeklerin çoğu akşam 10/1 İden sa­bah 6/7'ye kadar uyuyabilirler. Çoğu bebek doğal olarak bir rutine geçerken, önemli bir sayıda bebek de bu rutine geçemez. Eğer bebe­ğinizin bütün gece iyi uyumasını sağlarsanız, gündüz beslenmesini ve uykusunu düzenlemeniz önemlidir. Böylelikle otomatik olarak, gece ortasında beslenme düzeni düşecektir.

Peki ne yapmalı?
İyi bir gündüz uyku ve beslenme düzeni sürdürmek gece vakti beslenmelerinin kesilmesine yardımcı olacak ve bebeğin son beslen meşinden sonra daha uzun süre uyumasını getirecektir. Talebe göre beslenen bebekler dahil bütün bebekler 46 haftalık olduklarında öğünler arasında daha uzun ara bırakma işaretleri göstermeye baş layacaklardır.

Benim programa göre bir ayda gece sadece bir kez beslenen be­beklerin çoğu fiziksel olarak kendilerini hazır hissettiklerinde gece ortası beslenmelerini düşürerek geceleri uyumaya geçerler. Ancak, gün boyunca iyi beslenmesine rağmen, altı haftalık olunca hala gece ikide emzirilmesi için uyanan bir bebek de olmuştu. Bu bebeklerin beslenmelerine devam etmesine izin vermek sabah 7de aldıkları be­sin miktarının azalmasına yol açar. Bazen bu öğünü tamamen bile atlayabilirler. Bunun işaretlerini gördüğümde, öz gece metodunu kullanırım. 24 saat içinde aldığı öğün sayısını azaltmaya hazır oldu­ğunda öncelikle gece ortasında alman besini keser.

Gün içinde bebeğinizin beslenme ve uyku düzenlerini düzenle­meniz bebeğiniz daha az uykuya ihtiyaç duyduğunda, geceden deği! gün içinden kesmesini sağlar. Dört aylık olduğunda, gün boyunca üç saat uyuyor olmalıdır. Bir uzun uyku ve ya bir veya iki kısa uyku. Ayrıca, iştahı arttıkça gün içerisinde daha büyük öğünler alacaktır ve öğünler arasındaki ara uzayacaktır.

Üç ayın sonunda tipik bir gün aşağıdaki gibi olmalıdır:

Sabah 7.00 : uyanık ve beslenme
09.00 : kısa uyku45 dakikadan fazla değil
10.00 : beslenme
Öğlen 12.00 kısa uyku 2 saat 15 dakikadan daha uzun değil
14.15 / 30 : beslenme
16.30 : kısa uyku bir önceki kısa uykuda az uyumuşsa 15 dakika daha olabilir.
18.00 banyo ve yatma zamanı
22.00 / 22.30 : beslenme

Yatma zamanı rutini
Eğer bir yatma rutini oluşturmaya başlamadıysanız, bunu bu aşamada yapmak önemlidir. Sekiz ile on iki hafta arasındaki bebekler yetişkin uyku düzenlerine geçer ve bu aşamada, aşırı gece uyanışları bir sorun olabilir (özellikle de bebek yanlış uyku alışkanlıkları için­deyse). Bebeklerin çoğu, akşamlan saat 10/11 gibi iyi beslenmeleri koşuluyla bu aşamada yedi ya da sekiz saat uyuyabilir. Bunun olması için, bebek akşam 6da iyi beslenip yatağa girmeli ve saat 7de uyumalıdır. Eğer bebeğiniz öğleden sonralara kadar uyuyor ve akşam saat 89'a kadar yatmıyorsa, beşinci aya kadar gece saat 4 ya da 5 civa­rında onu beslemeye devam etmek zorunda kalırsınız. Eğer bundan kaçınmak isterseniz, 14.30dan sonraki uykusunu 1520 dakika ile sınırlamanızı tavsiye ederim. Saat 14.30dan daha geç emzirmeyin. Böylelikle akşam saat 7de beslenip uyumaya hazır olacaktır.

Bu aşama boyunca, bebekler banyo esnasında oyun oynamak­tan zevk alır. Ancak, bebeği çok fazla yormamak önemlidir. Banyo dan sonra biraz daha sakinleşsin.
Eğer bunu yapmıyorsa, gelişiminin bu aşamasında bebeğinizin yardım almadan (sallama, beslenme veya emzik) kendi kendine uy­kuya yatmayı öğrenmesi önemlidir.
Bir ile dört ay arasındaki bebeklerin huzursuz olduğu akşamla­rın ve aşırı gece uyanışlarının ana sebepleri aşağıdadır.

Genel uyku sorunları
Bebeğiniz bir önceki sayfada tavsiye edilen zamanlarda beslen­miyor ve uyumuyorsa, bir ayhk bebeğe göre hazırlanmış rutine benzer bir programa uydurmaya çalışmanızı tavsiye ederim. Bu tavsiye edilen zamanlarda beslenme ve uyku düzenini sağladığınızda, tavsiye edilen za­manlarda mutlu bir şekilde uyuyup, uyanık kalana kadar her gün birkaç dakika gündüz uykularını azaltarak yaşma uygun rutine çabuk geçebilir­siniz. Bu rutinlere uymakta sorun yaşıyorsa, bunun nedeni aşağıda sıra­lanan nedenlerden bir veya birkaçı olabilir:

Açlık
Gaz ve Kolik Erken kalkış
Gündüz uykusu
Emzik bağımlılığı
Gece uyanışları ve katı maddeler
Sabah erken uyanış

Bu aşamada sekiz haftalığın altındaki çoğu bebek son beslen­meden sabah saat 5 veya 6'ya kadar uyuyor olabilir. Bu saatteki bes­lenme gece beslenmesi olarak değerlendirildiğinde ve bebek hızlı bir şekilde yeniden uykuya dalarsa bir sorun oluşturmaz. Bebeğiniz sekiz haftalık ise ve sabah saat 5 veya 6da kalkıyorsa, son beslenme­de iyi beslenmemiş olabilir ve bu beslenmedeki miktarı arttırmaya çalışmak anlamlı olur. Bazı bebekler için, sabah erken kalkışın ne­deni açlıktan başka bir şey de olabilir. Bunun nedeni ışık ya da yatak örtüsünü üzerinden atması da olabilir.

Gündüz uykusu
Gün içinde yaşananlar bebeğin gece iyi bir uyku çekmesini be­lirler. Gün içerisinde çok fazla uyumasına izin verilen bir bebek gece çok erken kalkabilir. Aynı şekilde, çok az uyuyan bebek de genelde gece kalkar çünkü gündüz uyku rutini içinde yanlış uyku düzenine girmiştir.

Emzik bağımlılığı
Emzik ilk günlerde bebekler için oldukça rahatlatıcıdır. Bebek­lerimin çoğunda emzik kullandım ve bebeğin karyolasında ağzında emzik ile uyumasına hiç müsaade etmediğim için bu bir sorun yarat­madı. Akşamlan ağzmda emzik ile uyumaya alışmış bir bebek gece en az iki üç kez uyanmaya başlayacaktır ve yeniden uykuya dönmesi gerekecektir. Bazı bebekler emzik istemek için her saat uyanabilir, eğer bununla uğraşılmazsa, bu iki ya da üç yıl sürebilir. Ne yazık ki, bu bir derece ağlama olmadan çözülebilecek bir sorun değildir fakat ne şans ki, diğer sorunlardan farklı olarak, birkaç gece içinde çözü­lebilir bir hale gelir.

Gece uyanışları ve katı yiyecekler
Bebeklerin daha iyi uyumasını sağlamak için erkenden sütü kes­mek nadiren işe yarar ve çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Ayrıca bebekte alerji riskini arttırır ve sindirim sistemine zarar verebilir. Sırf bebeğinizin gece uyumasını sağlamak için erkenden sütü kesmeyin. Birçok aile, bebekleri gece iki üç kez emzirilme için uyandığından süt kesmeye hazır olduklarını düşünür. Aslında sekiz haftalıktan büyük bebeklerin çoğunun gece açlıktan uyanmalarının sebebi katı yiyeceklere hazır olduklarından değil de gün içinde tam besin almamalarındandır.

Tam beslenme ya 240 mi mama ya da her iki memeden beslen­me demektir. Bebeğiniz dört aylıktan küçük ise ve gece ortasında birden fazla besleniyorsa, sabah 7 ile gece 11 arasında beş tam bes­lenme alması olası değildir. Eğer durum buysa, gece uyanış ve bes­lenmelerini düşürmek için öz gece metodunu kullanmanızı tavsiye ederiz. Bu gündüz beslenmesini düzenleyecek ve gece kalkışlarını azaltacaktır.

Bebeğiniz altı aylıktan küçük ise ve iştahının günde dört veya beş tam beslenme ile duyurulmadığının işaretlerini gösteriyorsa, katı yiyecek verme konusunda doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz.

Dört aylıktan altı aylığa kadar olan bebekler Ne beklemeli?
Bebeklerin çoğu dört aylık olduklarında son beslenmeden sonra gece rahat uyuyabilmektedir. Ama yine de eğer gece 10/1 İde yeterli miktarda süt almıyorlarsa, sabah 5 ve 6 arasında tam bir beslenmeye daha ihtiyaçları olabilir. Altı aylıklar için katı yiyeceklerin verilmeye başlanması tavsiye edilir ve günde iki kez katı yiyecek almaya baş­ladıklarında bebek son öğünü kesmeye başlayacak ve gecede 1112 saat uyuyabilecektir.

Peki ne yapmalı?
Katı yiyecekler verilmeye başlandığında, akşam 7'den sonra ve sabah 7den önceki beslenmelerin büyük oranda azaltılması önem­lidir ve bebek yedi aylık olmadan önce bunlar tamamen kaldırılma­lıdır.

Gece uzun süre uyuyan bebekler bile eğer süt ve katı yiyecekler iyi bir şekilde düzenlenmezse gecede birkaç defa uyanabilir. Bebeği­niz katı yiyecekler verilmeye başlandığında bile gece ortasında beslenmek için uyanıyorsa, öz gece metodunu kullanmanızı tavsiye ede­riz. Ayrıca katı yiyecekleri doğru zamanlarda vermek de önemlidir.

Yatak zamanı rutini
Altı ve yedi aylıklarda yatak zamanı rutini değişir ve bebek ak­şam 5'te katı yiyecek almaya başlar (bir bardakta süt ve su ile). Tam beslenmesi banyodan sonra gelir. Bu da genellikle akşam 6.30 civarı­dır. Bazı bebekler daha geç saate kadar uyanık kalıp, akşam 7'de süt alabilir. Bazı aileler bu yaşta bebeklerine hikaye okurlar ya da bazı resimli kitapları gösterirler. Resimlerin altındaki cümleleri tekrarla­yarak resimle cümle arasında bağlantı kurmalarına yardımcı olurlar. Bunun maksimum İO dakika sürmesi önemlidir. Bundan daha uzun sürerse, bebek aşın uyarılmış olur.

Gün içerisinde iyi uyuyan bebeklerin çoğu karyolalarına yerle­şip, uyumadan önce 1020 dakika mınldanacaklardır.

Gün içerisinde iyi uyumayan bir bebek çoğu zaman aşırı yorgun olur ve karyolasına konar konmaz uykuya dalar. Bu onun sabah erken­den kalkmasına yol açar ve ilk kısa uykusuna erken dalar çünkü erken kalkmıştır. Bebeğiniz akşam 6.30da çok yorgun düşüyorsa, uzun süreli bir uyku sorununun ortaya çıkmasını önlemek için gündüz uykusuna bakmanız önemlidir.

Genel sorunlar
Açlık
Sabah erken kalkış Hastalık
Hastalık Uyku üzerindeki etkisi
İlk doğan bebeklerimin çoğu ilk yıllarını ikinci ve üçüncü doğan bebeklerimin baş belası olan soğuk algınlığı ve nezle geçirmeden at­latmıştır. İlk doğan bebeklerini soğuk algınlığına yakalandıklarında, uyku düzenleri o kadar oturmuştur ki, gece uyanışları çok nadü' görül­müştür. İkinci ve üçüncü doğan bebeklerde durum hiç de böyle değildir çünkü genelde ilk soğuk algınlıklarını büyük kardeşlerinden daha erken bir yaşta yaşarlar. Üç aylığın altındaki bir bebeğin hasta olduğunda genel­de geceleri yardıma ihtiyacı olur. Soğuk algınlığı olan genç bir bebek çok huzursuz olabilir. Özellikle beslenirken çok huzursuzdur çünkü ağzın­dan nefes almasını öğrenmemiştir.

Bebeğiniz nezle ya da soğuk algınlığına yakalanır ise, ne kadar hafif olursa olsun, doktora götürmelisiniz. Doktora zamanında gö­türülmediği içinde ciddi göğüs enfeksiyonu yaşayan birçok bebek var. Birçok anne bebeğini doktora götürmekte geç kalmaktadır fakat bebeğinizin sağlığı ile ilgili olarak doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Bebeğiniz hasta ise, doktorunuzun tavsiyelerine uymalısınız.

Hasta bir bebek akşam ve gece ilgiye ihtiyaç duyduğunda, sakin ve sessiz olmalısınız. Hasta bir bebeğin sağlıklı bir bebekten daha fazla dinlenmeye ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Akşam ve gece ziyaretçi alınmasından kaçınılmalıdır. Gece birçok kere kalkan hasta bir bebeğe bakmak zorunda kaldığımda, bebekle aynı odada uyudu­ğumda bebeğin daha az huzursuz olduğunu gördüm. Böylelikle aşa­ğı yukarı gidişlerle büyük kardeşlerinin uykusunu bölme riskinden de kurtulmuş oldum.
Bazen gece beslenmelerini bırakan büyük bir bebeğin hastalıktan kurtulduktan sonra aynı ilgiyi almak için geceleri uyanmaya devam et­tiğini görürüm. İlk birkaç gece onu kontrol edip ve biraz su (ılık kayna­tılmış su) veririm fakat tamamen iyileştiğine ikna olduktan sonra, onu kendi başına bırakırım. Bunu yapmayan ailelerin bebekleri uzun süreli bir uyku sorunu yaşayabilir.

Daha büyük bebek Altı - On İki Aylık Bebekler Ne beklemeli?
Çocuk bakımı uzmanlarının çoğu altı aylık bebeklerin geceyi süt almadan geçirebildikleri konusunda hemfikirdir. Bu aşamada, bir bebeğin günde yaklaşık 1415 saat uykuya ihtiyacı olur. Gündüz uykusu genelde bir kısa uykudan bir de uzun uykudan oluşur ama bir kerede bir saatten fazla uyumaya ihtiyacı olmayan bir bebek yat­ma zamanı aşırı yorgun olmamak için öğleden sonra kısa bir uyku çekebilir.

Bebeğiniz hala gece uyanıyorsa, gün içinde neler olduğuna bir bakın. Bebeğinizin gün içinde ne kadar uyuduğu ve aldığı besin mik­tarı gece nasıl iyi uyuyacağını belirler.

Peki ne yapmalı?
Bebeklerin çoğu yedinci ayda günde üç defa katı yiyecek alır. Bu olduğunda, süt beslenmelerinin günde üçe indirilmesi önemli dir. Sabah tam beslenen ve öğleden sonra 2.30'da ve bir de yatmadan önce beslenen besin ihtiyacını karşılamış olur. Bğer bebeğinizi gece beslemeye devam ederseniz, hızlı büyümesi için gerekli olan oranda katı yiyecekleri arttırmayacaktır. Altı ve dokuz aylık arasında bebek­lerde daha önce iyi uyumuş çoğu bebek yaşı ve kilosu için gerekli doğru miktarda katı yiyecek almadığı için gece uyanır. Yine de süt ve katı yiyecekler arasında doğru dengeyi kurmak önemlidir. Bebeğiniz gece boyunca uyuyor ve erkenden ya da gece kalkıyorsa, gün içinde­ki beslenmesine bir bakmak iyi olacaktır.

Bebeğiniz gece boyunca hiç uyumuyor ve hala gece süt alıyorsa, gün içerisinde daha iyi beslenmesini sağlamak için yavaş yavaş daha az sulu şeyler vermelisiniz. Besin çeşidi arttığında, bu aşamada gece uyanışı gerçek bir alışkanlık halini alabileceğinden bir dizi uyku eği­timi vermek zorunda kalabilirsiniz.

Sabah 7'ye kadar iyi uyuyan bebeklerin sabah kısa bir uykuya ihtiyaçları olacaktır fakat bu sabah 9.30 civarı giderilmelidir (öğle yemeğinden sonra saat 12.30 civarında bir kısa uyku daha). İlk yılın ikinci bölümünde bu ilk kısa uykuyu zorlamayan ailelerin bebekle­ri sabahlan oldukça erken kalkar. Eğer bebeğiniz iyi uyuyor ve sa­bah 7'de uyanmak zorundaysa, bu rutin daha iyi oturursa, daha geç uyumasına izin verebilirsiniz. İşte o zaman sabah uykusuna ihtiyacı olmayacaktır ama öğlen kısa uykusu için saat 12.30'a kadar dayanamayabilir. Eğer bu olursa, öğlen yemeğini 11.30da vermeye çalışın ve öğlen uykusu için 12.15'te yerine yatırın.

Bebeğiniz hala geceleri uyanıyorsa, çok fazla gündüz uykusu so­runun nedeni olabilir. Sabah 7 ile akşam 7 arasında üç saatten fazla uyumadığını kontrol edin ve unutmayın ki, bebeğinizin 7'den sonra uyumasına izin vermeniz sorunun bir parçası olabilir. Saat 8'e kadar uyuyup, gün içinde iki kısa uyku alan bir bebek çok fazla uyuyordur. Altıon iki aylık bebeğin günlük hayatı aşağıdaki programa benzer olmalıdır. Eğer bebeğiniz aşağıda tavsiye edilen rutinden daha fazla uyuyor ise, gündüz uykusundan kesmeye çalışın. Birkaç gün rahatsız olabilir ama çok fazla gündüz uykusu gece uyanışın nedenidir. Gün­düz uykusunu kesmek bunu önler.
Altıon iki aylık bebeklerin tipik bir günü şöyle olmalıdır:

Sabah 7 : uyanık, kahvaltıyla beraber süt
09.00 / 09.30 : 30-40 dakikadan fazla olmamak koşuluyla kısa uyku
11.30 / 12.00 : öğle yemeği
12.30 : kısa uyku iki saate kadar
14.30 / 15.00 : süt ile beslenme
16.30 : eğer bir önceki kısa uykuda bir saatten az uyuduysa kısa bir uyku daha
17.00 : çay
18.00/18.30 : banyo ve yatma rutini
19.00/19.30 : uykuda

Yatma zamanı rutini
Eğer henüz bir yatma zamanı rutini oluşturmadıysanız, bir ru­tin oluşturun. Fakat rutine bebeğinizin yatağa gitme zamanından bir saat önce başlayın. Banyo rutinini takiben birkaç gece sonra, bu yatma zamanını banyodan 1020 dakika ileriye atabilirsiniz (ta ki bebeğiniz için belirlediğiniz yatma zamanına ulaşana kadar). Eğer bebeğiniz gece iyi uyumuyorsa, bir uyku eğitimi uygulamak zorunda kalırsınız fakat bu, gün içindeki beslenmesinin doğru yapıldığından emin olduğunuzda söz konusudur. Gün içinde doğru zamanlarda doğru miktarlarda beslenmeyen bir bebeği uyku eğitimine zorlamak başarısızlıkla sonuçlanacaktır.

Genel Sorunlar
Beslenme
Endişe
Karyolanın etrafında gezinme (yuvarlanma ve ayakta durma)
Diş çıkması
Sabah erken uyanış Rahatlatıcı bağımlılığı
Beslenme
Eğer bebeğinizin gündüz uykusunu düzgün aldığından ve aşırı kısa uykuların gece uyanışlarının nedeni olmadığından eminseniz, bakmanız gereken bir diğer alan beslenmesidir. Uyku sorunları ile uğraştığım 6 ay1 yaşındaki bebeklerde bunun nedeninin yüzde sek­seni doğru beslenme yapılmamasından kaynaklı olmuştur. Bu aşama­da gece beslenmek bebeğin gün içinde aldığı katı yiyecek miktarını etkiler ve katı yiyeceksüt dengesi oldukça önemlidir. Gün içerisinde katı yiyecek alımını artırmak sorunlara yol açabilir. Öğleden sonra aşırı miktarda alınan meyve ve sebze de gece bebeğin sıkılmasına neden olabilir ve bu da başka bir sorundur.


Endişe
Altı aylık bebekler annelerinden ayrı olduklarını anlamaya baş­lar ve garip bir endişe içine girerler. Mutlu ve huzurlu bebek birden endişeli ve yapışkan olur.

Anne odayı terk ettiğinde ağlamaya başlar ve yabancı biri yak­laştığında ise histerik olur. Bazı bebekler tanıdığı akrabaları onunla konuşmaya çalıştığında bile rahatsız olur. Bu davranış bebek gelişi­minin doğal bir parçasıdır. Bütün bebekler bu aşamadan geçer ve özellikle dokuzuncu ayda daha belirgin bir hal alır. Düzenli bir te­melde başka biri ile olmaya alışmış bebekler ayrılık endişesini genel­de daha az yaşar.

Bebeğiniz bu safhada aniden daha yapışkan oluyorsa, bebeği­nizin yaramaz ya da sorunlu olmadığını anlamak önemlidir. Kendi başına oynaması için odada onu yalnız bırakmak ya da onun için yabancı olan kişilere gitmeye zorlamak sorunu çözmez ve onu daha rahatsız eder. Bu dönemde çoğu zaman anne işine dönmek zorunda olduğundan, gece iyi uyuyan bir bebek gece endişeli ve huysuz bir şekilde uyanabilir. Bunu görmezden gelmek yerine bu endişesi ile il­gilenmek uzun vadede bebeğinizin daha bağımsız ve güçlü olmasını sağlayacaktır. Ancak, bebeğinizle çok fazla ilgilenmemelisiniz. Yoksa bunun karşılığını gece uyanarak verecektir.

Bu dönem anne için oldukça yorucu olsa da, nadiren uzun sü­rer. Aşağıdaki bilgiler bu zor dönemi daha da kolaylaştırmak ve gece uyanışlarını minimuma indirmek için size yol göstermektedir. Eğer bebeğiniz altıon iki aylıkken işinize dönmeyi düşünü­yorsanız, altı aylık olmadan önce başkası ile kısa süreli de olsa kalmaya alıştırmanız önemlidir. Bu süreleri yavaş yavaş arttı­rırsınız. İdeal olarak, işinize dönmeden önce bakıcı ile bir ay geçirmelidir (en az iki hafta).

Ayrıca işe başlamadan önce bebeğinizin büyük gruplara alış­masını sağlamanız da önemlidir. Küçük bir grup anne ve be­beğin olduğu günler düzenlemeye çalışınız. Bundan mutlu oldukça, gelen insanların sayısını arttırınız.

Bebeğinizin bakıcısı ile mutlu olduğundan emin olduğunuz­da, artık bebeğinize 'hoşça kal' deme zamanı gelmiştir. Bu sü­reyi çok uzatmayın. Kucak ve geri döneceğinizi hatırlatmanız yeterli olacaktır. Hoşça kal derken her sefer aynı kelimeleri kullanmanız ve hep aynı şekilde davranmanız uzun vadede daha rahatlatıcı olacaktır.
Bu dönem boyunca bebek bakıcınıza bebeğinizi bir kerede çok fazla farklı şeyle tanıştırmaması konusunda uyarın. Bu dönem ne kadar sakin olursa, bebeğiniz o kadar hızlı bir şekil­de endişelerinden kurtulacaktır.

Dokuzon iki aylık bebeklerin çoğu uyku zamanlarında rahat­latıcı bir nesne arayışına girer. Bu genelde özel bir örtü, elbise ya da oyuncak olur. Eğer bebeğinize böyle bir şey vermeye ka­rar verirseniz, bunu sadece kısa uyku zamanlarında yapma­nız önemlidir. Gün boyunca bunu yanında sürüklememelidir. Ayrıca bu nesneden iki tane almanız iyi olur. Sık sık yıkanması gerekebilir ya da kaybolabilir.

Yuvarlanma
Altısekiz aylık bebeklerin çoğu geriye dönmeyi öğrenene kadar arkadan öne doğru yuvarlanmaya başlar ve bu durum karşısında çok üzülebilirler. Birkaç hafta ona bu konuda yardımcı olmak zorunda kalabilirsiniz. Bunun uzun süren bir alışkanlık haline gelmesini önle­mek için, oyun zamanında bebeğinizin ileri doğru yuvarlanmalarına yardımcı olun. Bebeğiniz karnından geriye doğru yuvarlanabilmeyi başardığı an, ağladığı an yanına koşmamanızı tavsiye ederiz. Uyu­mak için yerine kendi başına yerleşmesini sağlayın, aksi takdirde hep size bağlı kalacaktır. Ayrıca, karyolasında oldukça hareketli olmaya başladıktan sonra, gündüz uykusunda karnının üzerine yatmasına izin vermeniz iyi bir likir olabilir.

Ayakta durma
Dokuz-on iki aylık bebeklerin bazıları karyola içinde kendile­rini yukarı doğru çekmeye başlar ama kendilerini tekrar uyku po­zisyonuna koyamazlar. Yine, bunu kendi başına yapmasını öğrenene kadar ona yardımcı olmanız gerekebilir. Yuvarlanmada olduğu gibi, bunda da uzun süreli bir bağımlılık ortaya çıkabilir. Uyku zamanında onu karyolada ayakta koymak ve ellerini tutup tutanaklara tutunarak aşağıya kendisini nasıl çekeceğini öğretmek iyi bir fikir olur.

Diş çıkarma
Çok erken yaşta belli bir rutin tutturan ve sağlıklı uyku alışkan­lıkları edinmiş bebekler diş çıkarırken çok da rahatsız olmazlar. Kolikten rahatsız olan veya zayıf uyku alışkanlıkları olan bebeklerin diş çıkartırken gece uyandıklarını gördüm. Ancak normalde iyi uyuyan bazı bebekler azı dişleri çıkarken kısa bir süre için uyanırlar.
Eğer bebeğinizin gece uyanışlarının nedeninin diş çıkarması ol­duğunu düşünüyorsanız, paracetamol kullanmadan önce doktorunuza danışmanınızı öneririz. Diş çıkartırken duyulan ağrı rahatsız edici olabilir ve birkaç hafta sürebilir.

Bebeğiniz diş çıkartıyor ve geceleri uyanıyorsa ve bir emzik verdiğinizde hemen uykuya dalabiliyorsa, diş çıkarma muhteme­len gece uyanışının nedeni diş çıkarması değildir. Diş çıkarmadan rahatsız olan bebekler uykuya zor dalar. Ayrıca gün boyu rahatsız olurlar (sadece gece değil). Gece uyanmasının nedeni başka bir şey olmalıdır. Beslenme sorun değilse, gece uyanmalarının genel nedeni örtüyü atmalarıdır.

Sabah erken uyanma
Bütün bebeklerin sabah 5 ile 6 arasındaki uykuları hafiftir. İlk aylarda çoğu zaman bunun nedeni açlıktır ve hızlı bir şekilde besin ihtiyaçları karşılandığında saat 7'ye doğru tekrar uyumaya geçerler.

Altıon iki ayhk bebeklerin neredeyse hepsi günde üç defa katı yiyecek ve üç defa da süt alır. Bebeğin dengeli bir şekilde protein, .karbonhidrat, sebze ve meyve alması ve günde üç kez süt ile beslen­mesi koşuluyla, aç olduğu için kalkmış olması söz konusu değildir.

Açlık sorunu ortadan kaldırıldığında sabah erken uyanışın ana nedenlerinden biri gündüz uykusunun iyi düzenlenmemiş olmasıdır. Bebeklerinin aylarca sabah 7'ye kadar uyuduklarını ama şimdi altıon iki aylıkken çok daha erken uyandığım söyleyen birçok aile benimle iletişime geçiyor. Bu durumların çoğunda sorun, aileler gün­düz uykularını ileri çekmedikleri için belirmiştir. Altı aylıkken sabah 7'ye kadar iyi uyuyan bir bebek, dokuz aylık olduğunda, 09.30a ka­dar uyanık kalmayı başarır. Bu demektir ki, gün ortası uykusu saat 12.30 ya da 13.00'e çekilecektir. Ancak erken uyanış bebeğin ilk kısa uykusuna erken girişini sağlar. Kısa uykuları yavaş yavaş değiştirilen bebekler karyolasına yorgun girer. Sabah daha uzun süre uyudukla­rında daha az yorgun olurlar ve kısa uykuya daha geç girerler.

Bebeğiniz erkenden kalkmaya başlıyorsa, yavaş yavaş günün ilk kısa uykusunu her üçdört günde beş dakika ileri taşıyın. Böylelikle gün ortasındaki kısa uykusunda daha mutlu olacaktır.

Sabah erken uyanışın bir diğer nedeni de ailelerin sabah uzun bir uyku düzeni kurmuş olmalarıdır. Uzun süren bu gündüz uykusu ilk altı ayda genelde sabahları etkilemez. Çünkü bebeklerin çoğu öğ­leden sonra uzun bir uyku çekerler. Ancak ilk yılın ikinci yarısında bütün bebekler gündüz uykularını kesmeye başlarlar. Eğer öğleden sonraki uykularını keserlerse yatma zamanı aşırı yorgun olurlar ve bu böyle devam eder.

Bebeğiniz erken uyanıyor ve sabahlan bir iki saat uyuyor, öğle­den sonra ise sadece bir saat uyuyorsa 3040 dakikadan fazla uyu­mamayı öğrenene kadar her üçdört günde bir on dakika sabah uy­kusundan kesin. Bu, öğleden sonra bebeğin daha uzun uyumasını sağlayacaktır. Eğer bir nedenle ikinci uykusunda bir saat veya daha az uyursa az süt, su verin. Böylelikle susuzluğu giderilmiş olur.

Rahatlatıcı Bağımlılığı
Altı dokuz aylık tüm bebekler bir rahatlatıcı arayışına girer. Ra­hatlatıcı tercihi bebeklen bebeğe değişir. Bazı bebekler bir örtüye ba­ğımlı olurken bazıları ise yumuşak bir oyuncak veya emziği tercih eder. Psikologlar rahatlatıcı kullanmanın bebeklerin kendilerini bi­rey olarak görmeye başladıkları bir dönemde ortaya çıktığına inanır. Bu geçici rahatlatıcı nesneler bebek yalnız olduğunda ona güvenlik hissi verir. Padagoglar, anne bebeğin yanında değilken bebeğin kul lanabileceği bir rahatlatıcı nesnenin bulunması gerektiğini söylüyor.

Uzmanların çoğu rahatlatıcı kullanımının bebeğin gelişiminin normal bir parçası olduğu konusunda hemfikirdir. Fakat çocuk bu nesneye aşırı bağımlı olmamalıdır. Eğer bu rahatlatıcı nesne sadece dinlenme ve uyku zamanlarında verilirse bu bağımlılıktan kaçınılmış olur. Bebeğin gittiği her yerde bir örtüyü yanında taşıması, ra­hatlatıcı nesne kaybolduğunda sorun yaratacaktır.

Üç yaşındaki çoğu çocuk rahatlatıcı nesneye daha az bağımlıdır. 5 yaşma geldiğinde bunu bırakır.

Bu bağımlılıktan kaçınmak için aşağıdaki öğütleri dikkate alm: Bebeğinizin belli bir nesneye bağımlı olduğunu fark ettiğiniz­de bunun kullanımını yatak zamanı veya özel dinlenme za­manı ile smırlaym. Bu nesneyi odadan odaya taşımasına izin vermeyin. Ya da örtü veya oyuncağın karyolada kalmasını sağlayın.

Mümkünse rahatlatıcıdan iki tane alın. Sık sık yıkanması ge­rekebilir ve bir tanesi kaybolabilir.

Bebeğinizin rahatlatıcıya daha fazla bağımlı olduğunu görür­seniz bunun bazı duygusal nedenleri olabileceğini unutma­yın.

On İki - Yirmi Dört Aylık Bebekler Ne Beklemeli?
İkinci yılın ilk parçasında bebeğin ihtiyaç duyduğu uyku mik­tarı azalmaya başlar. Bir yıla kadar çoğu bebek hala günde ortalama 1415 saat uyuyordur (gece uykusu ve iki gündüz uykusu). 12 18 ay­lık bebeklerde bu normalde 1314 saate düşer (bir gece uykusu vebir gündüz uykusu). Bebeğin artık günde iki uykuya ihtiyacı olmadığı döneme girildiğinde sorun ortaya çıkabilir. Sadece bir kez uyuduğu için aşırı yorulabilir. Eğer bu dönem düzgün bir şekilde gelişmezse, iyi uyuyan bebek bu dönemde gece uyanmaya başlar.

Bir diğer sorun da iyi uyku çeken bebekler yeni yürümeye baş­lama dönemine girdiklerinde birden karyoladan dışarı çıkmaya baş­ladıklarında yaşanır. Bu dönemdeki bebeklerin uykularına yakından dikkat edilmelidir.

Ne yapmalı?
1218 aylık bebeklerde gündüz uykusu günde bir iki saate düşürülür. Geceleri iyi uyuyan bu dönemdeki bebeklerin çoğu günde 1520 dakika sabah uykularını keserler ve 18 aylık olduklarında bu sa­bah uykusunu tamamen kaldırırlar. Gün ortasında iki saatlik kısa bir uyku çekerler. Eğer bebeğiniz öğlen uykusundan kesip sabah erken kalkıyor veya akşam uykuya rahat geçemiyorsa, muhtemelen gün­düz uykusunda kesmeye hazırdır demektir. Eğer sabah 20 dakikadan fazla uyuyorsa, günün bu ilk uykusundan kesmenizi tavsiye ederiz. 1520 dakikadan fazla uyumamahdır. Sadece 1520 dakika uyuyorsa, sabah uykusunu atlayabilirsiniz.
Sabah uzun bir uyku çekmesine izin verirseniz veya ihtiyacı ol­duğu uykudan kesmeye hazır olduğunda kesmezseniz, akşam yatağa girmeye direnmeye başlayacaktır. Ya da sabah erkenden kalkacak ya da gece ortasında uyanacaktır.

12-24 aylık bebeklerin tipik bir günü aşağıdaki gibi olmalı:

Sabah 7 / 7.30 : uyanık, kahvaltı ile beraber süt
10.30 :15:30 dakika kısa uyku, yavaş yavaş ortadan kaldırmak üzere
11.45 : öğle yemeği
12.30/13.00 : kısa uyku iki saatten fazla olmamalı
17.00 : çay
17.45 : banyo ve yatma zamanı
19.00 / 19.30 : uyku

Yatma zamanı rutini
Eğer yatma zamanını saat 7 ye da 8 olarak düzenlediyseniz, be­beğiniz sabah uykusunu almayı bıraktığında, aşırı yorgun olacak ve yatağa erkenden gitmek isteyecektir.
Aşırı yorgunluk ikinci yılda gerçek bir sorun teşkil edebilir. Bu dönemde bebek yeni beceriler kazanır ve bu da onu hem fiziksel olarak hem de zihinsel olarak yorar. Oldukça sakin bir yatma rutini kurmak gerçekten önemli.

Bu dönemde yürümesini yeni öğrenen bebekler akşam erken saatlerde oldukça canlı olurlar ve oyun oynamak isterler. Eğlenceli başlayan bir oyun gözyaşları ile son bulur ve sakinleşmek istemez.

Genel Sorunlar
Sabah erken uyanma
Yatağa gitmeyi reddetme
Karyoladan dışarı çıkma
Az gündüz uykusu

Sabah erken uyanma
İkinci yıl boyunca, eğer günün ilk kısa uykusu düzgün bir şekil­de ayarlanmazsa, erken uyanma bazen bir sorun olabilir. Eğer bebek uykuları azaltıldığında daha uzun bir sabah uykusu alıyorsa, gün ortası uykusundan kesecektir. Bu genelde bebeğin akşam erkenden yorulmasını getirir ve bebek çok hızlı bir şekilde derin uykuya ge­çer (genelde 18.30 ve 19.00 saatleri arasında). Bir dönem erkenden yatma bebeğin erkenden uyanmasına neden olacaktır. Eğer bu so­rundan kaçınılacaksa, günün ilk uykusundan yavaş yavaş kesmeye başlamak önemlidir. Böylelikle 1518 aylık olduğunda yaklaşık 15 dakika gündüz uykusu alıyor olacaktır. Bu döneme girildiğinde bu uyku da ortadan kaldırılabilir.

Benzer bir sorun aileler sabah uykusunu 9.30 ile 9.45 arasına çekmekte başarısız olduğunda ortaya çıkar. Sabah 7'ye kadar uyuyan bir bebek, uykusu azaltıldığından sabah uykusuna ihtiyaç duymadan önce iki saatten daha uzun dayanabilir. Bebeklerini saat 9'da uykuya yatırmaya devam eden aileler bebeklerini normalde öğle uykusu için de yatırmak zorunda kalırlar. İkinci yılda, bebek fiziksel olarak daha aktif olur, gün içerisinde aşırı yorulur ve bu da onun akşam erkenden yorgun olmasını getirir. Eğer günün ilk uykusu ileri taşınırsa, ikinci uyku da 12.30'dan saat 13.00'e taşınabilir. Böylelikle akşam erken sa­atte yorgun düşme sorunundan kaçınılmış olunur.

Erken uyanmanın ana nedenlerinden biri de ailelerin sabah uzun gündüz uykularına izin vermesidir. İlk yılda, bu bir sorun teş­kil etmez ama ikinci yılın sonuna doğru, bebek uykusundan kesme­ye başladığında bu genelde günün en kısa uykusu olur. Günün en kısa uykusu öğleden sonraki uyku olduğunda, bebek aşırı yorgun düşecektir. Eğer çocuğunuz sabahları daha uzun uyuyor ve öğleden sonra sadece 45 dakika ya da daha az uyuyorsa, sabahlan 1520 da­kika uyumaya alışana kadar her üç dört günde bir sabah uykusundan yavaş yavaş 10 dakika kesmenizi tavsiye ederiz. Bu saat 12.30-13.00 civarında 11 buçuk saat daha uzun bir uyku düzeni kurmanızı sağ­lamalıdır.

Yatmayı istememe
Aşırı yorgunluk, ikinci yıldaki yatak zamanı sıkıntılarının temel nedenlerinden biri. Bebek yeni becerile kazandığından, kendine gü­venir artar ve daha iddialı olur. Hareketlerinde daha fazla kontrol sahibi olma ve sorumluluk alma isteği kendi yatma zamanı rutini­ni düzenlemesine yol açar. Yatma zamanı bir zorluktan kaçınmak önemli olurken, rutin noktasında ısrarcı olmanız da önemlidir.

Sabah uykularında bir düzen eksikliği yine yatma zamanı so­runlarının nedeni olabilir.

Sabah 45 dakika veya daha fazla uyuyan ve gün ortasında 2 saat uyuyan bir bebek, uykusu azaltıldığında normal yatma zamanına karşı direnir.

Yataktan ya da karyoladan dışarı çıkma
İlk yılında uyku tulumuna konan bebekler nadiren karyoladan çıkma eğilimi gösterir çünkü iiziksel olarak bacaklarını açmaları im­kansızdır.

Her zaman ailelere bebekleri üç yaşına gelene kadar bebeklerini karyolada tutmalarını tavsiye ederim. Böylelikle karyoladan çıkma sorunu yaşanmaz. Ancak, kendini karyoladan dışarı fırlatan çevik bebekler de oluyor. Bu olduğunda onu yatağa yerleştirirken, bebeği biraz yürütmek zorunda olduğunuzu da kabul etmelisiniz. Bu çok hızlı ve sessizce yapılmalıdır. Birkaç gece, gecede 20 defa yapılabilir.

Az gündüz uykuları
Eğer ilk yılda az gündüz uykusu düzeni kurulursa, uykuların bazıları karyolada olursa, bir sorun gerçekten çıkmaz. Bebek daha büyüdükçe ve fiziksel olarak aktifleştikçe, onu uykuya ikna etmek zorlaşır. Bu genelde bebeğin bir kerede 1520 dakika günde iki üç kez kısa uyku çekmesine yol açar.

İkinci yılda gündüz uykuları çoğu zaman en iyi uykucular için bile yanlış gidebilir. Eğer bebeğiniz ilk yılında her zaman iyi uyuyor fakat ikinci yılında uykuya karşı direniyorsa, yanlış uyku zamanla­rında uzun uyuması, bunun nedeni olabilir. Örneğin, sabah nere­deyse 7'ye kadar uyuyan bir bebek ikinci yılında sabah ilk uykusunu 9.30'a çekmelidir ve yavaş yavaş bunu azaltmalıdır. Böylelikle gün ortasında daha iyi uyumaya devam eder.

Bebek 18 aylık olduğunda sabah uykusunu tamamen kaldırmış olmalıdır. Eğer bebeğinizin bu dönemde sabah kısa uykusuna devam etmesine izin verirseniz, o zaman gün ortası uykusundan kesecektir.

İkinci yılda gündüz uykularının düzgün gitmemesinin bir diğer nedeni de bebeğin artık iki uykuya ihtiyacı olmadığı bir döneme gir­miş olması ve gün ortası uykusu için öğleden sonraya kadar dayanamamasıdır. Bu olduğunda öğle yemeği zamanını ileri almak zorunda kalabilirsiniz. Böylelikle saat 12.15 ile 12.30 arasında yatakta olabilir.

Sabah geç saatlerde yorgunluk belirtileri gösterirse, öğlen uykusunu ileri itebilirsiniz.

Ayrıca gündüz uykuları için aynı düzene bağlı kalmak ve uyuma zamanının uzamasına izin vermemek önemlidir. Bu yaştaki bebek­ler çoğu zaman uyku zamanlarında geciktirici taktikler kullanırlar ve kendi düzenlerini oluşturmaya çalışırlar. Israrcı olmak önemlidir.

İki-Üç Yaşındaki Bebekler Ne beklemeli?
Bu dönemde bebeğin ihtiyacı olduğu uyku normalde günde 1213 saate düşürülür. Gece uykusu ise hafifçe azaltılır ve çocukla­rın çoğu gündüz uykularından keserler. Uyku süresi günden güne değişebilir; bazen bir iki saat uyuyabilirler, bazen de sadece bir saat yeterli olabilir. Çoğu çocuk üç yaşına vardığında, gün ortasındaki uykusunu tamamen keser. Ancak çoğu aile çocuklarının, yatak oda­larında kısa bir uyku çekmelerini teşvik eder.

Peki ne yapmalı?
Bebeğinizin gündüz uyku düzenini yakından izlemek önemli­dir. Bu dönemde ihtiyaç duyulan uyku süresi azaldığından, çocuk geceden değil de gündüz uykusundan keser. Eğer çocuk gün içinde çok enerjik ise sağlam bir gece uykusu önemlidir. Çocuğun gündüz aktivitelerini bu dönemde izlemek hayati önemde olabilir. Çocuk bu dönemde aktivite ve oyunlardan dolayı aşırı yorgun düşebilir. Bu yüzden günlük aktivitelerine dikkat etmek gerekir. Çocuğun dinlen­meye ve kendini yenilemeye vakti olmalıdır. Sakin tutarlı bir yatma rutini kurmak gece iyi bir uyku çekmenin önemli bir faktörüdür.

İki üç yaşındaki çocukların tipik bir günü aşağıdaki gibi olma­lıdır:

Sabah 7 / 7.30 : uyanık, içecek ve kahvaltı
9 / 10 : oyun veya sosyal aktivite
12 / 12.30 : öğlen yemeği
13.00 : kısa uyku/dinlenme
14.00 : oyun veya sosyal aktivite
17.00 : çay
18.00 : banyo / yatma rutiniyeni bebeğin geldiği gün daha erken başlayabilir
19.00 / 19.30 : 19.30'dan daha geç olmamak üzere yatakta

Yatma zamanı rutini
Bu dönemde yatma zamanı her şey oldukça dolu olabilir. Özel­likle yeni bir bebeğin eve varışı ile çakışabilir. Yorgun bir çocuğu ve genç bir bebeği mutlu bir şekilde saat 7de yatağa yatırmak gerçek­ten büyük bir enerji ister. Yatma zamanı rutinini sakin tutmak hala önemlidir. Bu yaştaki çocuklar çaydan sonra oyun oynamayı sever fakat gürültülü oyunlardan kaçının. Bebeğinizin banyodan önce video seyretmesine izin vermeyin. Banyodan sonra bir video veya bir hikaye çocuğunuzun çabucak soyunup banyoya girmesini teşvik etmesi için bir güç olur. Bu yaştaki bir çocuk banyo zamanı kendi kıyafetlerini çıkartabilir ve böyle yapmaya da özendirilmelidir.

Çocuğunuzun banyodan çıkma zamanı ile yatma zamanı ara­sında 30 dakikadan fazla zaman vermeyin. Daha fazla zaman çocu­ğun ikinci bir kez canlanmasına yol açacak ve yatması zorlaşacaktır. Giyinirken kesinlikle oyalanan bu yaştaki bir çocuğun bunun kar­şılığının daha kısa masal zamanı olduğunu anlaması gerekir. Yalnız başına bırakılmak konusunda endişeleri olsa da, onu yatağa yatır­makta zamana sadık kalmak önemlidir. Eğer çok huysuzsa, hemen yakınında olduğunuzu anlamasına yardımcı olacak kontrol metodu­nu kullanabilirsiniz. Fakat onu kontrole gittiğinizde uzun konuşma­lardan kaçının. Yanma küçük bir lamba bırakmak ve kısa bir ninni dinlemesine izin vermek kendi başına yatağa girmesine alıştırmanı­za yardımcı olur.

Genel Sorunlar

Yatma zamanı zorlukları
Aşırı yorgunluk
Kabuslar
Yeni bir kardeşin eve gelişi
Büyük yatak
Yatma zamanı zorlukları

Her zaman yatağına kolaylıkla yerleşmiş bir çocuk çoğu zaman uyumaya karşı direnmeye başlar ve yalnız uyumayı reddeder. Ailesi odadan ayrıldığında yüksek sesle protesto eder. Birden gece kabusla­rı görür. Karanlık korkusu ve canavarlardan konuşmak bu dönemde çok olağandır ve bununla hassas bir şekilde ilgilenilmelidir. Daha önceden oldukça rahat bir şekilde yatağa giren ama birden ebeveyn­lerinden birinin odada kalmasına bağımlı olan bir çocuk yanlış uyku düzenlerine girecektir. Gece kalkmaya başlayacak ve ebeveynlerin­den birinin oraya gelmesini bekleyecektir.

Bu sorunun ilk belirtisi çocuk yatma zamanını geciktirme tak­tikleri uygulamaya başladığında görülür. Bir hikaye daha dinlemek ya da tuvalete gitmek ister. Bu sorunla nasıl baş edeceğiniz çocuğu­nuzun yatakta ya da karyolada uyuyup uyumadığına bağlıdır. Eğer çocuğunuz hala karyoladaysa, uyuması için kontrol metodunu kul­lanabilirsiniz. Böylelikle onu tamamen terk etmediğinizi anlayacak­tır. Eğer yatağa taşmdıysa, yalnız bırakıldığında yataktan çıktığını göreceksiniz. Bu yüzden kademe kademe geri çekilme metodu burada daha iyi işe yarar. Bu yaşta eğer çocuk ışıkta uyumak isterse ta mamen karanlıkta uyuması noktasında ısrarcı olunması taraftan de­ğilim. Çocuk uykuya dalana kadar küçük bir ışık yakılabilir. İki ve üç yaş arasındaki çocukların çoğu gündüz uykularından keseceklerdir ve üç yaşlarına vardıklarında çoğu gündüz uykusunu terk edecektir.

Aşırı yorgunluk
Gün içerisinde yeterli uyuyamamak yatma zamanı çeşitli sorun­lara yol açabilir. Bu dönemde, gündüz aktiviteleri genelde artar ve çocuğun hem zihinsel hem de fiziksel enerjisi çalışır. En rahat ço­cuklar bile yatma zamanı oynamaya başlayabilir ve aşırı yorgunluk daha önceden yatma zamanı yatağa rahat giren bir çocuğun zorluk çıkarmaya başlamasının nedenlerinden biridir. Saat 19.30da mutlu bir şekilde yatağa girmeye alışkın bir çocuğun yatma zamanı rutini­ne ihtiyacı olabilir. Böylelikle o gün gündüz uyumamış olursa, saat 7de yatağa girebilir.

Kabuslar
Çocuk bakımı uzmanlarının çoğu kabusların üç ile altı yaş ara­sında oldukça olağan olduğunu söylemesine rağmen, bunların daha erken başlayabileceğine inanıyorum. Uzmanlar, çocukların daha ikinci yıllarında kabuslarla tanışabileceğim fakat bu yaşta gerçek ile hayal arasındaki farkı anlayamadıklarını söylemektedir. Kabus­lar gün içindeki duygusal çelişkilerin bir semptomudur. Uzmanlara göre, çoğu kabus duygusal çelişkileri yansıtır fakat birçok durumda ne kabuslar ne de çelişkiler anormaldir. Büyümenin normal duygu­sal zorlukları olağan kabuslara yol açar. Kabuslar genelde REM sı­rasında olur. Eğer çocuğunuz daha önceden rahat uyuyor ve birden gecenin ikinci yarısında çığlıklarla uyanıyorsa, muhtemelen kötü bir rüya görmüştür ve rahatlatılmalıdır. Bu yaştaki bir çocuk hayal ve gerçek arasındaki farkı ayırt edemediği için, canavarların olmadığı noktasında onu ikna etmeye çalışmanın hiçbir anlamı yoktur. Bunu yapan aileler çocuklarının daha da üzülmesine yol açar. Bunun için örneğin, canavarı bir delikten düşürüp, kaybolması için sihirsel bir büyü söyleyin.

Eğer çocuğunuz birkaç hafta sürekli ağlıyorsa, bu kötü hayalle­rin nedenini bulmak için gün içinde neler olduğuna bakmanızı tav­siye ederiz. Günlük aktivıteîeri ile ilgili bir günlük tutmak ve görülen kabusun detaylarını not etmek çocuğu rahatsız eden şeyi bulmanız­da yardımcı olur.

Aşağıda sık görülen kabusların en genel nedenleri ve bunlarla nasıl baş edebileceğiniz sıralanmıştır:

Şiddet içeren ve korkutucu sahne içeren yatak hikaye ve vi­deoları çocukların kabuslar görmesine neden olur. Üç yaşın altındaki bir çocuk fantezi ve gerçeklik arasındaki, farkı anla­yamaz ve hikaye ve videolar çocuğunuzun yaşma uygun ol­malıdır.

Bazen belli aktivitelerle bir kabusu saptamak mümkündür. Çocuğunuz oyun grubundaki saldırgan bir çocuğun davranış­larından etkilenmiş olabilir ya da belli hayvanlara karşı korku biriktirmiş olabilir.

Karanlık korkusu çoğu zaman çocuğun sık kabus görmesine yol açar. Düşük voltajlı bir ışıklandırma kullanmak ve cana­varları gözleyecek bir oyuncak almak çoğu zaman işe yarar.

Çok sık geç yatmalar da kabusların nedeni olabilir (özellikle ebeveynler öfkeli olduklarında). Çocuk yatağa aşırı yorgun ve rahatsız girer. Yorulur ve huysuzlaşır. Daha sonra gece uyanır ve ailesini ne kadar da öfkeli olduklarım hatırlar ve üzülür. Hatta ağlar. Her ne kadar gördüğü rüyayı suçlasa da, asıl ne­den ailesinin ona kızgın olmadığı noktasında rahatlayamamasıdır.

Eve yeni kardeşin varışı
Eve yeni bir kardeşin varışı daha önce oldukça rahat uyuyan bir bebeğin geceleri uyanmasına sebep olabilir. Bununla baş etmek ol­dukça kolaydır. Bebeğinizin yanına gidip, yanında olduğunuzu gösterin. Fakat bunu kısa tutun ve onunla sohbet etmeye geçmeyin. Ya da yatağından çıkarmayın. Hala karyolasında uyuyan bebekler yeni bebeğin doğumundan önce yatağa transfer edilenlere göre daha az gece uyanırlar.

Birkaç hafta içinde, çoğu bebek tekrar gece rahat uyumaya ko­yulur. Eğer bu olmazsa, çocuğunuzun neden uyandığı ile ilgili olarak başka sebeplere bakınız. Yeni bebeğinizin çocuğunuzdan uzakta uy­kuya yatırıldığı yerde düzenli gündüz uykuları kurmak gün içinde çocuğunuza da tam ilgi gösterdiğiniz anlamma gelir. Bu, günün her saati annesini paylaşmak zorunda kalan bir çocuğa göre daha çocu­ğun daha huzurlu hissetmesini sağlar. Eğer çocuğunuz yeni bebeğe ilgi göstermiyorsa, bu noktada zorlayıcı olmayın. Kendisi ilgilenme­ye başlayacaktır. O hazır olmadan, bunu yapmaya zorlamak onu be­beğe karşı daha kızgın yapacaktır.
İlk günlerde yeni bebeğin öğünlerini mümkün olduğunca ço­cuğunuz etrafta değilken yapmaya çalışın. Elbette bebek beslenirken onun etrafta olduğu zamanlar olacaktır ama sizi onunla paylaşmaya alışana kadar, göğsünüzde bebeği ne kadar az görürse daha iyi olur.

Büyük yatak
Bu dönemde bir bebeği hazır olmadan büyük bir yatağa taşımak gece uyanışlarına yol açabilir. Çoğu aile bu taşıma işini 1824 aylık
bebeğiniz için pratik uykurken yapar (özellikle de yeni bir bebek geliyor ve karyolaya ihtiyaç varsa). Diğer aileler ise bebeklerinin yatakta daha iyi uyuduklarını söyleyen arkadaşlarının tavsiyelerini dinler. Bana göre bunun nedeni bebeklerinin daha önceki yerde uyuma alışkanlıklarının muhteme­len iyi olmamasıdır.
Bebeğinizi yatağa taşımadan önce aşağıdaki tavsiyeleri dikkate alınız:

Yatağa erkenden taşman bir bebek ya erkenden kalkar ya da gece uyanır. Aileler onu kendi yatağına yatırmaya çalıştığın­da daha büyük çocuklara göre daha fazla üzülürler ve sonuçta ebeveynlerinin yatağında uyurlar.

Yeni bir bebeğin eve gelişi, çoğu zaman gece yeni bebeğin se­sini duyduğunda çocuğun yataktan fırlamasına neden olur. Oda gece bebeğin aldığı ilgiyi (beslenme ve kucak) istemeyi hız­lı bir şekilde öğrenir.

Yatakta uyuyan ve lazımlık kullanan bir çocuk bezsiz gece duramasa da gece bezini çıkartacaktır.

Gece bezden bir kez kurtuldu mu, odaya lazımlık ve bir ışık konur. Yatakta uyuyan ve gece ışığına ihtiyacı olan üç yaşın altındaki çocuklar gece uyanmaya daha eğilimlidir ve tekrar yatağa zor girerler.